“ÖZGÜ KORKU” ÖZGÜL FOBİ

Fobiler, Fobik Durumlar, Fobik Nesneler.

Kaygı ve korkuları ayyuka çıkaran “ fobi” konusuna bu hafta “özgül fobileri” ekleyeceğim. Sonrasında psikoloji denizindeki diğer konularla ilgili yazılara devam edeceğim.

Özgül fobi, anormal korkuya sebep olan ve adından da aslında belli olduğu gibi bir durum veya nesnelerle kısıtlı olan fobilerdir.

Aslında “bir” ve “kısıtlı” kavramlarını kullanma amacım “sadece bir fobi” demek değil. Çünkü kişilerde birden fazla fobi olabilir.

Kısıtlılık kavramının özgül fobideki durumu,

Agorafobi ve sosyal fobiye baktığımızda bir yer, bir topluluk gibi tanımlar görmeyiz çünkü kişiler genel olarak toplulukta, kalabalık olan yerlerle ilgili yoğun kaygı ve korku yaşarlar.

Agorafobi ve sosyal fobi hakkındaki yazımlarımda her iki konu hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.

Özgül fobiye baktığımızda ise genelleme sunmak doğru olmaz.

Örneğin, fobi “hamamböceği” korkusu olan kişiye hayvan fobisi var diyemeyiz. Çünkü bu kişi kedi, köpek vs. seviyor hatta bakıyor olabilir.

Korku ve kaygının artmasına sebep olan uyaranlara göre özgül fobi üçe ayrılır. Bunlar;

Nesne fobileri ( böcek, kelebek, köpek, kedi, yılan, ucu sivri olan nesneler vs.)
Durum fobileri ( kapalı alan, açık alan, yükseklik, asansör, karanlık vs.)
İşlev fobileri (altına kaçırma, gaz çıkarma, boğulma kusma vs.)

Türkiye’de yapılan araştırmalarda en fazla görülen fobinin “ durumsal fobi” olduğu ve fobilerin erkeklere oranla kadınlarda daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Fobisi olan kişilerle konuştuğunuzda yaşadıkları korkuların anlamsız ve gereksiz olduğunu dile getirdiklerini görebilirsiniz. Her ne kadar bu durumu dile getiriyor olsalar bile fobi nesnesiyle karşılaştıklarında yaşadıkları korku ve kaygı “panik atak” geçiren kişiyle aynı düzeye çıkmaktadır. Buna “fobik atak” diyebiliriz. Vücutlarında yoğun aktivasyon nedeniyle bu kişilerde “bayılma” ile karşılaşılabilir. Alarma geçen vücut için bayılma refleksi savunma anlamına gelmekle birlikte aslında kişi için sağlıklı bir savunma halidir.

Fobinin üstesinden gelmek isteyen fakat hazır olmayan kişiye karşı yapılan en büyük yanlış adım fobi nesnesine maruz bırakmaktır. Kişide düzeyi arttırabilir. Bu noktada uzmandan yardım almak kişinin yararına olacaktır.

Sağlıklı Günler

Yazar:Uzman Klinik Psikolog Fulya ÇELİK